Meldpunt - Commerciële afspraken
In verband met het meldpunt en de onderwerpen die over commerciële afspraken gaan (prijzen, gewichtsaftrok, uitbetalingsvoorwaarden…) willen we graag het volgende onder de aandacht brengen:
Het meldpunt
Het meldpunt behandelt alle klachten met betrekking tot de valorisatie van rundvee- en varkenskarkassen.
Met andere woorden zal I.V.B. alle klachten behandelen die mogelijks een impact hebben op de waardebepaling van een karkas, zoals bijvoorbeeld:
* Het niet of niet tijdig doorkrijgen van informatie van slachthuizen en/of veehandelaar
* Het betwisten van de informatie doorgekregen van het slachthuis en/of veehandelaar
* Het niet naleven van gemaakte afspraken door slachthuis en/of veehandelaar
* Het niet of niet tijdig doorkrijgen van informatie over vastgestelde gebreken door het slachthuis en/of veehandelaar
* Het doorrekenen van niet afgesproken kosten door slachthuizen en/of veehandelaar.
Belangrijk bij meldingen van geschillen is: Werden er op voorhand duidelijke afspraken (op papier) gemaakt? Op welke overeengekomen basis werd er uitbetaald? Welke afspraak werd geschonden?
Prijsafspraken
Wat I.V.B. niet kan of zelfs wettelijk niet mag is het volgende: het bepalen van aftrok ivm gewichten, uitbetalingsgewichten/voorwaarden en standaardenof tussenkomen in de prijsvorming.
De zuivere prijsafspraken en de vrije handel daarrond liggen bij de producent zelf. Net zoals andere bedrijven verkoopt een producent zijn producten aan een overeen te komen prijs in een vrije economische markt. Het is met andere woorden niet de bedoeling dat een producent zijn producten zonder afspraken meegeeft naar een afnemer en dan afwacht “welke prijs hij ervoor zal moeten krijgen”.
Het kan wél binnen de opdrachten van een producentenorganisatie liggen om te lobbyen rond prijzen en uniforme afspraken voor de aangesloten leden af te dwingen bij afnemers. Voor PO’s bestaat er wel een wettelijk kader dat modaliteiten rond prijsafspraken omvat,echter kunnen ookPO’s niet op wettelijke basis afdwingen welke betalingsstandaard er gehanteerd dient te worden. Dit blijven commerciële afspraken tussen verkoper en koper.
Vaststaand feit is dat I.V.B. merkt dat producenten weinig of geen afspraken maken met afnemers van hun dieren, hetgeen met de huidige prijsvorming tot verwachtingen leidt die niet ingelost geraken. Het maken van afspraken is de eerste stap om een transparante en logische marktwerking in te stellen.
(We maakten hierbij reeds de vergelijking dat het kopen/verkopen van een auto ook niet gebeurt zonder vooraf een prijs/offerte af te spreken in plaats van de auto zomaar mee te geven of af te halen).
Warme of koude gewichten:
Het uitbetaald worden op het koude (omgerekende) karkasgewicht draagt momenteel de voorkeur (kanttekening: één warmgewicht met één enkele aanbiedingsvorm zou zo mogelijk nog beter kunnen zijn), maar er is geen wet die verplicht op welk type gewicht er uitbetaald dient te worden. Daarom is dit niet afdwingbaar zonder voorafgaande duidelijke afspraken tussen de veehouder en zijn/haar afnemer: de producent (verkoper) en de handelaar/slachthuis (klant) moeten zelf onderling afspreken op welk gewicht er moet worden uitbetaald.
Om de producenten zo goed mogelijk te informeren, zijn de classificatieresultaten van runderen, die worden geslacht in indelingsplichtige slachthuizen, gratis beschikbaar op de website van I.V.B. en zij bevatten 4 mogelijke karkasgewichten: warm gewicht, warm omgerekend gewicht, koud gewicht en koud omgerekend gewicht.
De wetgeving voorziet verder de definities van koud karkasgewicht (=warm -2%) en eveneens het omgerekende karkasgewicht waarbij via correctiefactoren steeds wordt omgerekend naar de standaard aanbiedingsvorm 0.
In de communicatie van slachtresultaten door I.V.B. zal er daarom steeds gecommuniceerd worden over het koud karkasgewicht dat bij I.V.B. berekend wordt door het warme gewicht -2% toe te passen. Conform de wetgeving, communiceert I.V.B. geen andere gewichten dan warme of koude gewichten, al dan niet omgerekend naar de standaard aanbiedingsvorm. Producenten die zich baseren op de slachtresultaten gecommuniceerd vanuit I.V.B. krijgen op deze manier steeds een eenduidige communicatie. Deze zaken zouden idealiter gebruikt worden in de handelsafspraken, maar zijn wederom niet verplichtend.
De I.V.B.-website laat op zeer eenvoudige wijze toe om de verkregen prijzen en levende gewichten toe te voegen aan ieder rund of lot zodat er automatisch een berekening wordt gemaakt en de bekomen prijzen per kg levend gewicht of per kg karkasgewicht zeer gemakkelijk vergeleken kunnen worden.
“Commercieel” gewicht
De term “commercieel” gewicht (en bepaalde vormen van aftrok) worden op eigen initiatief door bepaalde handelaars en slachthuizen gebruikt. Dit zou onderdeel van een verkoopovereenkomst tussen producent en afnemer moeten zijn en maakt deel uit van de prijsafspraken en de betalingsstandaard.
In veel actueel concrete gevallen wordt er op de bonnen bijvoorbeeld vermeld “netto -3%” en “commercieel gewicht”, hetgeen op zich geen foutieve vermelding is van het koud gewicht, maar wel verwarrend kan zijn. Het is wel pertinent een fout indien er onder de benaming koud gewicht een ander gewicht dan warm -2% zou worden genoemd.
Gezien ook hierbij I.V.B. niet gemachtigd is tussen te komen in commerciële afspraken, is dit louter een afspraak tussen verkoper en afnemer. Producenten mogen hun rol als onderhandelaar bij de verkoop van hun product niet vergeten. Het is aan de producenten zelf om te onderhandelen over deze afspraken en standaarden, of mogelijks via een producentenorganisatie.
De gepubliceerde prijzen op https://lv.vlaanderen.be/nl/voorlichting-info/actuele-prijs-en-marktinfo/runderen zijn steeds voor omgerekend koud karkasgewicht, maar dit zijn informatieve prijzen (m.a.w. niet de prijs die een verkoper “moet” krijgen) en eveneens niet juridisch afdwingbaar.
Door de meldingen op het meldpunt is de vraag van 3% aftrok reeds besproken geweest binnen de rundercommissie van I.V.B.. Dit was niet de eerste keer dat hierover interprofessioneel discussie werd gevoerd, maar zoals alle voorgaande keren werd ook nu geen consensus bereikt. De Vlaamse Overheid, die betrokken wordt bij deze discussie, geeft evenzeer aan dat dit probleem complex is en ook op niveau van de Vlaamse Overheid en Europa het gebruik van andere betalingsstandaarden dan warm of koud karkasgewicht meermaals ter discussie heeft gestaan. Er wordt nu bekeken of het mogelijk is een proefopzet te doen waarbij het effectieve gewichtsverlies bij het uitkoelen van S en E karkassen kan nagegaan worden, als basis voor verdere discussie.
Modelovereenkomsten
I.V.B. heeft samen met haar leden verder werk gemaakt van een model-verkoopovereenkomst waarin zowel verkoopafspraken en betalingsstandaarden, maar ook de eigendomsoverdracht van dieren beschreven wordt. Dit eenvoudig opgestelde document kan de veehouder gebruiken waardoor hij voorafgaand aan de verkoop op de hoogte is van de afspraken rond de prijsvorming en achteraf niet voor ‘verrassingen’ komt te staan.
Download de modelovereenkomsten hier.